De Limburger, 1 juni 2024
‘Einde van een tijdperk’ kopte De Limburger bij een fotoserie over twee broers op een boerderij bij Maastricht die na bijna vijftig jaar stopten met boeren. De foto’s tonen een vervallen boerenhoeve. IJskoude, tochtige stallen, een oude open haard, scheuren in de donkere vloer. Ik bedacht dat nostalgie naar een verloren tijd precies dat is: nostalgie. Veel mensen, zeker ouderen, zullen toegeven dat het leven sinds hun jeugd beter is geworden. Centrale verwarming, een wasmachine, luchtige dekbedden, een warme douche, meer licht in huis.
Vroeger, dat was een tijd waarin mensen eenmaal in de week vlees aten. Vroeger, toen stonden we bij elke landsgrens in de file, in een snikhete auto zonder airco. Als het gaat om nostalgie, kun je je trouwens ook afvragen: waar zijn de bloeiende weiden? De heggen en struwelen die het Limburgse landschap charmeerden voordat er prikkeldraad kwam? Waar zijn de kruidige akkers, de vlinders, de insecten? Vroeger hadden we geen kolossale machines die elke akkerrand verpulverden.
Vroeger is verleden. De mooie dingen onthouden we, de vervelende vergeten we. Toch gelooft een groeiende groep mensen in Europa dat het vroeger beter was. En ze wijzen naar de EU: die is het schuld. Toen we nog chez nous waren, onder ons, waren we gelukkig. We kwamen toen net uit een wereldoorlog, maar dat vergeten we liever. En tussen Oost- en West-Europa stond een hoge muur. En weet u nog, de depressie van de jaren tachtig?
Maar toen creëerde Europa een interne markt met vrij verkeer van goederen, personen en diensten – en onze welvaart steeg. Weet u nog dat we rommelden met drie portemonnees, met Duitse marken, Franse en Belgische franken? De huidige generaties lachen erom, als om een oude Daf: reden ze dáárin rond? Nu bewegen we ons door Europa met een vanzelfsprekendheid die duizelingwekkend is.
De PVV komt straks in het Europees Parlement bij de rechts-nationalistische, euro-sceptische ID, Identiteit en Democratie. Daarmee schaart ze zich bij uiterst rechtse fracties in Europa, zoals het Hongaarse Fidesz van Viktor Orbàn. Dat betekent: op ramkoers met Europa, dat betekent meedoen met een Poetin-gezinde verdeel- en heerspolitiek in een tijd van Russische en Chinese expansiedrift, tegen de achtergrond van een grillig Amerika (Trump).
Denk goed na of u dat wilt: chaos, verdeeldheid. Vraag u af: kan Nederland de grote vraagstukken alleen aan, veiligheid, klimaatverandering, het urgente migratievraagstuk? Als u blij bent met de nieuwe regering kies dan BBB, VVD of NSC, die in Europa bij de grote centrumrechtse partijen komen, maar laat PVV rechts liggen. Denk goed na: heeft het leven in Nederland mij zo weinig gebracht dat ik nu ga stemmen op een partij die dat leven in de waagschaal stelt?