Het Wilde Oosten

[De Pers, 8 mei 2008]

Shanghai is de veiligste stad van China, zeggen mijn Chinese vrienden. Cilvia, die oorspronkelijk uit Hong Kong komt, heeft een zus in Guangzhou – het vroegere Canton – wonen, zo’n 174 kilometer van Hong Kong. ‘Daar kan ik ’s avonds niet alleen over straat.’ Haar man moet altijd meelopen als ze na zonsondergang ergens moet zijn.

In Shenzhen is het nog erger, zegt ze. Shenzhen, de zusterstad van Hong Kong op het Chinese vasteland, is het wilde oosten van China. Toen Deng Xiaoping begin jaren tachtig langzaam de deur opende naar economische liberalisatie werd Shenzhen een van de ‘speciale economische zones’ waar met de vrije markt geexperimenteerd mocht worden. Van een landbouwstadje groeide Shenzhen in twintig jaar tijd uit tot een megastad vol snelgebouwde torenflats, waar duizenden jongens en meisjes uit de boerendorpen kwamen werken in de fabrieken. Ze kwamen terecht in een meedogenloze jungle van uitbuiting en corruptie, van gladde fabrieksbazen die identiteitsbewijzen innamen, teveel geld rekenden voor smerige logies en een schijntje uitbetaalden. Bazen die een arbeider die een fabrieksongeluk kreeg gewoon eruit gooiden, zonder vorm van compensatie.

In Shenzhen lopen jonge migranten rond zonder geld, zonder bekenden, en met maar e`e`n arm of hand. Ze durven niet naar huis, want in de stad gingen ze snel geld verdienen dat ze mee naar huis zouden brengen. Ze overwegen zelfmoord of  raken verloren in de onderwereld. ‘In Shenzhen moet je oppassen met het dragen van sieraden, ze rukken de oorbellen van je oren,’ zegt Cilvia.

In Shanghai hebben de veranderingen meer tijd gehad. Er zitten meer buitenlandse bedrijven, er is meer controle op de naleving van regels. ‘En er is in Shanghai weinig jaloezie,’ zegt Ying, die oorspronkelijk uit Nanchang komt, ‘arme mensen raken hier juist gemotiveerd door rijkdom, ze denken: dat kan ik op een dag ook bereiken.’

In Shanghai beweeg je je even gemakkelijk door de Franse concessie als door een miserabel migrantenwijkje. Je kunt er net als andere passanten een ontbijtje nuttigen van crepe met ei en bieslook. Dat is een veiligheid die je in geen enkele andere metropool ter wereld aantreft.

[terug naar beginpagina]
[terug naar overzicht columns China]