De Limburger, 21 januari 2023

Lützerath galmt na. Wat een krankzinnigheid. Zelfs de Duitse politiechef die het bruinkooldorpje van activisten moest schoonvegen vond het waanzin. Ik denk dat ze nu bij de Duitse Groenen zitten te zweten. Het idee was om vanwege de gasstop van hofleverancier Rusland de bruinkoolwinning een tijdje te verruimen. Dat was de deal met de Duitse energiereus RWE: in ruil voor uitbreiding van de afgraving zou het bedrijf zijn kolencentrales eerder dichtgooien, niet in 2038 maar in 2030.

Prima, had de grote kolenboer gezegd en in de bestuurskamer trokken ze een fles open: we gooien gewoon de beuk erin en gaan lekker sneller meer kolen verbranden. Maar dan wel compensatie hè, had hij tegen de groene minister gezegd. En ze proestten van de pret, want ja, ze werden voor 2,8 miljard gecompenseerd. Even later lagen ze, na een blik op de stroom­prijzen, hikkend onder tafel.

Intussen is het onduidelijk of de kolen uit Lützerath werkelijk nodig zijn voor de reservestroomvoorziening van Duitsland. Het is gruwelijk manoeuvreren, door de oorlog van Poetin. Maar door die bruinkool, de vervuilendste energiebron, dreigt ons buurland de klimaatdoelen van Parijs niet te halen. Een groep jongeren won al een klimaatrechtszaak. ‘Auf zu Lütziland! Wir sind mit mehr’, klonk het door de kelen van de activisten. Ik ben bang dat ze daar bij de Groenen nu ook achter komen. De voltallige wereldpers was in Lütziland. Het is een symbool geworden. En u weet hoe het gaat met symbolen: die kunnen groeien. Wordt Lützi een moment van ommekeer?

Wat zou dat fijn zijn, want het is tijd voor een hoopvol klimaatverhaal, een parabel die de gemoederen opmontert in plaats van smoort. Met een wenkend vooruitzicht zijn een hoop mensen bereid de kachel lager te draaien, minder te kopen, meer groente te eten. Maar dan moeten de bedrijven die dankzij die consumenten decennialang woekerwinsten maakten wel vóórop gaan. Want ja, ik koop graag tweedehands kleren, ik laat graag iets repareren, ik doe graag langer met mijn goederen.

Maar dat is niet het verhaal. De ommekeer komt als regeringen laten zien dat de energiemaffia en de grote spullenboeren aangepakt kunnen worden. Jarenlang mochten ze de markt beheersen en het koopgedrag van mensen bepalen, met subsidies en belastingvoordelen en compensatie als het een keertje minder ging: jaag het maar aan, laat het volk maar kopen, de laptops die na een paar jaar verouderd zijn omdat de nieuwe software er niet op werkt, de vervuilende mobiele telefoons die om de twee jaar worden vervangen – op afbetaling nog wel, de kleren die in gigantische bulken worden geproduceerd omdat dat meer winst oplevert.

Druk blijven zetten dus. En dat hebben de dapperen in Lützerath voor ons gedaan. Uit zichzelf gaan ze het niet doen, de big boys.