GRAYSON PERRY

[De Stemming, L1, 6 maart 2016]

Claire is al veertig jaar het alter-ego van de 55-jarige Britse kunstenaar Grayson Perry. Bij de opening van de tentoonstelling in het Bonnefanten Museum in Maastricht was het Claire die in feestjurk en op 20 centimer hoge plateauzolen acte de présence gaf. ‘Claire doet de persconferenties, de openingen, de feestjes en de shopping,’ verklaarde Claire alias Grayson Perry tijdens de pers-preview in Maastricht.

Het spel met identiteit is een van de terugkerende thema’s in het werk van Grayson Perry, die opgroeide in een working class family in Essex, ten noordoosten van Londen, met een gewelddadige stiefvader en zonder boeken of kunst.

Zijn alter ego Claire in combinatie met het kunstenaarschap heeft hem behoed voor eenzelfde leven als zijn vader, of voor een leven waarin de aspiraties om hogerop te komen zo belangrijk zijn, dat het een harnas wordt, een leven in gekozen gevangenschap dat, paradoxaal genoeg, getekend wordt door de angst dat leven te verliezen.

Dit gegeven – hoe mensen zich verhouden tot het milieu waarin ze geboren worden en dat waarin ze willen leven – werkte Grayson Perry uit in een documentaire serie voor het Britse Channal 4. All in the Best Possible Taste heet de serie, waarin hij de relatie onderzoekt tussen smaak en hoe mensen leven.

In de aflevering over de Britse middle class zit Grayson Perry aan tafel met een groepje mannen in een typische middle class wijk.
Vraag van Perry: wat is zo kenmerkend aan middle class?
Antwoord van een van de mannen:‘Niet een auto kopen die je nodig hebt, maar eentje die je graag wilt hebben.’
De man legt uit dat het belangrijk is dat je een auto koopt die bij de buurt past. Een auto in een hogere prijsklasse dan een Audi of Landrover wordt niet op prijs gesteld. Dus, constateert Grayson Perry, het is eigenlijk geen hebzucht, maar: ‘they just want to get it right’. Het gaat om de helderheid van het beeld van een Audi of Landrover.
Over de relatie tussen identiteit en brands -merken- gaan een aantal van Grayson Perry’s kolossale wandtapijten. Het zijn doeken a la Jeroen Bosch, met een onwaarschijnlijke hoeveelheid details, doeken die net als Jeroen Bosch 500 jaar geleden een scherpe, maar tegelijk kleurrijke satire op de hedendaagse mens zijn.

Brands -merken- zijn een geloof, zoals politieke overtuigingen en godsdiensten een geloof zijn. Grayson Perry’s werk gaat over verlangens, angsten, geweld, seks en vooral woede van mensen – en de noodzaak die te relativeren.
Vandaar de prachtige titel van zijn tentoonstelling: Hold your beliefs lightly – vrij vertaald: wees niet zo fanatiek in wat je gelooft.

Grayson Perry is zelf het levende voorbeeld van die relativering. Zijn werk is ambachtelijk, figuratief, absurdistisch en kitscherig. ‘Bij mij geen hoop rotzooi in een hoek, waarbij je je moet afvragen: was is dit?,’ zei hij in Maastricht.
Als kunstenaar slaat hij nadrukkelijk een brug naar het grote publiek, hij wil dat zijn kunst toegankelijk is.

Frappant genoeg zet hij daarvoor telkens zijn alter ego Claire in, een verzonnen, onechte vrouw die appelleert aan een verlangen naar authenticiteit, naar een ander, speelser leven. Of, zoals hij zelf zegt: ‘calm down, it’s just a believe’.

[luister hier naar de column in de radiouitzending De Stemming]