BESCHAVING
[De Stemming, L1-radio, 1 december 2013]

Wat een varkenskoppen
En lelijke, uitstekende neuzen
Ze praten als chimpansees, zo schreeuwerig
Ja, net apen, die mannen met die beharing op hun lichaam, brr
En de vrouwen, nijlpaarden, zo lomp
Net als het eten… grof, ze eten lappen vlees en ongekookte groente
Ik was laatst in Parijs, wel mooi hoor, maar doods, geen dynamiek

Een greepje uit de oordelen van Chinezen over westerlingen. Tijdens mijn jaren in Shanghai kwam me wel eens iets ter ore. Het verrassendste vond ik wel de vergelijking met apen, in het westen als racistische vergelijking voorbehouden aan zwarten. Chinezen vinden vanouds dat blanken dichter bij apen staan, vanwege de beharing van onze mannen.

De denigrerende opmerkingen van Gordon in het programma Holland’s Got Talent, waarin hij een Chinese deelnemer belachelijk maakte met opmerkingen als ‘welk nummer ga je zingen? 39 met rijst?’ zijn de stuiptrekkingen van een zielig figuur die geen idee heeft van wat er in de wereld speelt, een eigenschap waar veel mensen in Nederland aan lijden die denken dat Hilversum het centrum van de wereld is.

Gordon is een fossiel, het programma Holland’s Got Talent blijven steken in de 20ste eeuw, toen Hollanders zich superieur waanden en ongestraft en met de grootste zelfingenomenheid moppen konden tappen over domme Belgen, foute Duitsers, onnozele Limburgers en sambal-Chinezen.

Ter opfrissing: China is de tweede economie ter wereld, Vlamingen beheersen de Nederlandse kwaliteits-krantenmarkt en hebben een gezondere economie, onder meer doordat ze nooit een huizenbubble hebben laten ontstaan – een Vlaming betaalt z’n huis van z’n spaargeld, of bouwt er zelf een -, we zijn economisch volkomen afhankelijk van onze Duitse buren en Nederland heeft in de persoon van de zuiderling Frans Timmermans de beste minister van Buitenlands Zaken in jaren.

En zou Gordon van sociale media gehoord hebben? Wat is er aan de hand in Nederland?, mailde een Amerikaanse vriend van me uit Shanghai, die over het incident had gelezen. Chinezen die op het gedoe reageerden, formuleerden hun reactie buitengewoon genuanceerd. Zo schreef een Nederlands-Chinese student in De Volkskrant: ‘Dat Xiao Wang besloot deel te nemen aan het meest bekeken tv-programma van Nederland is heel moedig. Chinezen zijn meer dan restaurantbediening, gekke winkelverslaafden in de Bijenkorf of mensen die een onverstaanbare taal spreken. Ik geloof dat men een enorm moreel risico neemt om zo racistisch te zijn in een hoogontwikkelde beschaving als Nederland.’

Petje af voor zo’n reactie. Beschaving heet dat. Mind you, Chinezen kunnen scherpe oordelen over ons hebben. Maar er is een groot verschil: ze zullen die nooit uitspreken in ons bijzijn. Maar in Holland vindt men het een mooie traditie om mensen – excuser le mot – af te zeiken en dat heet dan entertainment. Gordon vond de kritiek op hem een ‘aantasting van onze tradities’.

Onder het motto ‘ik zeg gewoon eerlijk wat ik denk’ verwarren Nederlanders openheid en directheid met botheid en onbeschoftheid. Dat die openheid nergens in de wereld wordt gewaardeerd, dringt maar moeizaam door. Laat men in Holland een voorbeeld nemen aan Frans Timmermans met zijn adagium: als het om de inhoud gaat, moet je kritisch en scherp zijn, maar in de vorm moet je altijd beleefd blijven.

[luister hier naar radiouitzending De Stemming van 1 december 2013]